Katedra Teorii Literatury

Katedra Teorii Literatury Wydziału Polonistyki UJ istnieje od 1992 roku. Jej zalążkiem był Zakład Nauk Pomocniczych prof. Marii Dłuskiej, założony w 1951 roku, przekształcony w drugiej połowie lat 50. w Zakład Stylistyki, Wersyfikacji i Nauk Pomocniczych, na początku zaś lat 60. w Zakład Poetyki i Nauk Pomocniczych. Po przejściu prof. Dłuskiej na emeryturę w 1970 roku przemianowano go na Zakład Teorii Literatury i Poetyki Historycznej (jego kierownikiem został prof. Henryk Markiewicz). W roku 2000 grupa członków Katedry pod przewodnictwem prof. dra hab. Ryszarda Nycza utworzyła osobną jednostkę – Katedrę Antropologii Literatury i Badań Kulturowych. Od początku istnienia Katedry Teorii Literatury funkcje jej kierowników pełnili wybitni literaturoznawcy: prof. Henryk Markiewicz, prof. Stanisław Jaworski, prof. Stanisław Balbus, a obecnie – od 2003 roku – prof. dr hab. Anna Burzyńska. Aktualnie Katedra liczy dziesięć osób, w tym profesorów: Jolantę Dudek, Antoninę Lubaszewską, Andrzeja Hejmeja i Włodzimierza Próchnickiego, doktorów habilitowanych: Andrzeja Juszczyka, Michała Rusinka i Cezarego Zalewskiego, oraz doktorów: Dorotę Wojdę i Mateusza Skuchę. Stale współpracują również z Katedrą emerytowani pracownicy Wydziału: prof. Stanisław Jaworski, prof. Stanisław Balbus i dr Magdalena Lubelska.

Główny obszar badań Katedry Teorii Literatury stanowi dwudziestowieczna i aktualna myśl teoretycznoliteracka, historia doktryn teoretycznych, dzieje metodologii badań literackich oraz wiedza z zakresu poetyki opisowej, historycznej i retoryki. Członkowie Katedry prowadzą wykłady i konwersatoria z teorii literatury i ćwiczenia z poetyki opisowej na filologii polskiej, edytorstwie i komparatystyce (studia I i II stopnia). W kręgu zainteresowań członków Katedry znajdują się również hermeneutyka, teoria i praktyka interpretacji, problematyka intertekstualności oraz intermedialności (w tym związków literatury z muzyką i fotografią), aktualne teorie i metodologie komparatystyczne, badania nad kulturą popularną, a także najnowsza myśl teoretycznoliteracka: kierunki rozwojowe i konsekwencje poststrukturalizmu, powiązania wiedzy o literaturze z filozofią ponowoczesną oraz estetyką postmodernizmu (w zakresie literatury i sztuk wizualnych), badania feministyczne, maskulinistyczne, genderowe i queerowe, studia postkolonialne, performatyka literacka itp. Osobny nurt tworzą badania nad twórczością Josepha Conrada w ramach afiliowanego przy Wydziale Polonistyki UJ Ośrodka Dokumentacji i Badania Twórczości Josepha Conrada, którego kierownikiem jest prof. dr hab. Jolanta Dudek.